گروه قطعات خودرو عظام که شامل 12 شرکت بزرگ تولیدی در تهران و دیگر استانها ازجمله آذربایجان شرقی، گیلان، البرز و اصفهان است، از سال 1372 فعالیت خود را آغاز کرده و اکنون نزدیک به چهارهزار نفر شاغل مستقیم و بیش از 20هزار نفر شاغل غیرمستقیم را تحت پوشش خود دارد. لیسانسهای معتبر و همکاریهای مبتنی بر تکنولوژیهای روز دنیا با شرکتهای صاحبنام جهانی نظیر Bosch آلمان،Valeo فرانسه، ماندو در کره جنوبی و...، خطوط تولید مختلف، آزمایشگاههای مرجع بهعنوان همکار موسسه استاندارد، زیرساخت مناسب R&D و بسیاری دستاوردهای دیگر از داشته های امروز گروه عظام است که نیازهای گروههای خودروسازی کشور نظیر ایرانخودرو، سایپا و غیره را تامین میکند. درهمین زمینه با منصور میرزایی، مدیرعامل هلدینگ «عظام» گفتوگویی انجام دادهایم که مشروح آن در ادامه از نظرتان میگذرد.

گروه عظام با چه رویکردهایی شکل گرفته است؟
مجموعه بزرگ عظام حدود سه دهه پیش متولد شد و با انتقال دانش فنی و تکنولوژی از شرکتهای معتبر دنیا و پرورش نیروی انسانی موفق شد بخش اعظمی از صنعت قطعه و زنجیره تامین خودروسازان را به خود اختصاص دهد. این رویکرد همسو با شعارهای تولیدمحوری است که مقام معظم رهبری در سالهای اخیر با هدف توسعه تولید ملی بهعنوان کلید حل بسیاری از مشکلات کشور ازجمله مشکلات اقتصادی و اجتماعی اعم از بیکاری، اعتیاد و... مطرح کردهاند. از این رو، فعالان بخش تولید ازجمله کارآفرینان، مهندسان، کارگران و تمام کسانی که دراین بخش کار میکنند، سربازان اقتصادی محسوب میشوند و حکم بسیجی دارند. گروه عظام نیز درطول سهدهه فعالیت خود با گذر از فراز و نشیبهای صنعت، تحریم و مشکلات اقتصادی توانسته مسیر توسعه را طی کند و بهعنوان یک هلدینگ 12 شرکت تولیدی درقالب سهگروه تولیدی تخصصی برق و الکترونیک، موتوری و تعلیق انتقال قدرت را برپا کند. در این مجموعه بزرگ صنعتی، انواع سیستمهای برق و الکترونیک، ایمنی و امنیتی و مکاترونیک، قطعات تزئینی و پلاستیکی، انواع کیت کلاچ و کمکفنر، فرمان هیدرولیک، انواع دینام و استارت، موتور فن، قفلهای سوئیچی و مکانیکی، انواع پوستههای آلومینیومی، ریختهگری قطعات چدنی نظیر میللنگ، دیسک و کاسهچرخ، بوش سیلندر، انواع پیستونهای بنزینی، دیزلی و دیگر قطعات را برای خودروهای داخلی تولید و تامین میکنیم.

آمار تولید قطعات در گروه عظام بهچه صورت است؟
کارخانههای گروه عظام سالانه بیش از 55 میلیون انواع قطعه و مجموعه قطعات خودرو را تولید میکنند. برای تولید مجموعهها تعداد قابل توجهی قطعات ریز و درشت میبایست تولید شوند. بر این اساس، طی یک سال بیش از 940 میلیون شماره فنی تولید و تحویل خودروسازان و خدمات پس از فروش آنها میشود.

تولد و رشد گروه عظام چگونه بوده است؟
گروه قطعات خودرو عظام از سال 1372 با در اختیار گرفتن کارخانه پیستون ایران در تبریز متولد شد. درسالهای بعدی با راهاندازی شرکت فرآوری ساخت و احداث کارخانههای دیگر براساس نیازمندی صنعتخودرو تعداد شرکتهای تولیدی افزایش یافت و امروز با داشتن بیش از 100هزار مترمربع فضای تولیدی تبدیل بهیکی از بزرگترین تامینکنندگان قطعات اصلی خودرو برای خودروسازان کشور و تامین قطعات یدکی خدمات پس از فروش آنها شده است.

آیا عظام مانند دیگر قطعهسازان بزرگ دنیا بهسمت مجموعهساز شدن نیز حرکت کرده است؟
مجموعهسازی از همان اوایل سالهای دهه 80 که خودروسازان تامین قطعات مورد نیاز خود را بهصورت مجموعه مدنظر داشتند، در دستور کار این گروه قرار گرفت و در این مسیر سرمایهگذاریهای قابل توجهی انجام شده است. موضوع مهم در این خصوص تامین قطعات به شکل Tiering است که خودروسازان آن را دنبال میکنند و بر این اساس پنج مگاماژول اصلی شامل ماژول برق و الکترونیک، ماژول شاسی، تعلیق و ترمز، ماژول بدنه و مکانیزمها، ماژول قوای محرکه و ماژول تزیینات داخل و خارج تعریف شده است.
تحقق این هدف نیاز به بسترسازی دارد. در گروه عظام با حرکتهایی که درجهت مجموعهسازی انجام شده با قدرت میگوییم میتوانیم مگاماژول برق و الکترونیک خودرو را و همچنین بسیاری از قطعات سایر ماژولها را تامین کنیم.
با سرمایهگذاریهای انجامشده در طول این سالها درحالحاضر ظرفیتی برای تولید مجموعه قطعات خودرو بالغ بر 600 میلیون دلار در شرکتهای گروه عظام ایجاد شده که میتواند از خروج سالانه همین مقدار ارز از کشور جلوگیری کند. درحالحاضر بهدلیل مشکلات بهوجود آمده برای صنعتخودرو، حداکثر تا 400میلیون دلار از این ظرفیت قابل استفاده است که از این مقدار حدود 300میلیون دلار در خودکفایی کامل قرار گرفته است. یعنی فقط 100 میلیون دلار از مواد اولیه و قطعات نیمهساخته از خارج کشور وارد شده و مابقی آن بهطور کامل درداخل کشور تولید میشوند. اگر سرمایهگذاری و پروژههای ساخت داخل و خودکفایی انجام نشده بود، امروز بیش از نیمی از رقم مذکور باید از طریق واردات
تامین میشد.

آیا سرمایه گذاران عظام در خارج از کشور نیز اقدام به سرمایه گذاری کرده اند؟
سرمایهگذاران گروه قطعات خودرو عظام تا این لحظه که بنده در کنارشان بودهام، حتی یک دلار در خارج از کشور سرمایهگذاری نکرده و تمامی عواید کارخانههای قطعهسازی را برای رشد و توسعه همین صنعت در داخل کشور سرمایهگذاری کردهاند. اگر شرکتها و کارخانههای این گروه با ظرفیت کامل کار کنند، سطح اشتغال در این مجموعه به بیش از شش هزار نفر افزایش مییابد.
این موضوع از آنجایی مهم است که برای ایجاد یک شغل باید حداقل 250میلیون تومان هزینه شود. درحالحاضر برای پنجهزار نفر نیروی انسانی که حدود چهارهزار نفر دربخش قطعهسازی و مابقی درسایر شرکتهای وابسته هستند، اشتغالزایی انجام شده است. با توسعه و احداث کارخانهها بالغ بر 100هزار مترمربع سوله همراه با تجهیزات و ماشینآلات مختلف درکارخانهها فعالیت میکنند.

علاوه بر این، بیش از 540 شرکت داخلی تامینکننده مواد اولیه و قطعات با بیش از 20 هزار نیروی انسانی برای تامین نیاز کارخانههای عظام همکاری دارند که بخش قابل توجهی از این شرکتها فقط برای گروه عظام فعالیت میکنند. خلاصه بگویم درمجموع حدود 10 هزار میلیارد تومان سرمایهگذاری درمسیر تحقق چشمانداز 1404 صنعتخودرو کشور برای تولید سهمیلیون دستگاه خودرو در سال انجام شده، اما شرایط این صنعت بهشکل دیگری رقم
خورده است.

پراکندگی شرکتها و کارخانههای عظام درسطح کشور به چه صورت است؟
«پیستون ایران» با ظرفیت تولید شش میلیون عدد انواع پیستون موتورهای بنزینی و دیزلی همراه با رینگ گژنپین و شاتون در تبریز مستقر است. در شهر صنعتی رشت کارخانههای «فرآوری و ساخت و پایاکلاچ» با ظرفیت تولید سالانه ششمیلیون انواع کمکفنر خودروهای سبک و سنگین و 500 هزار مجموعه فرمان هیدرولیک خودرو، دومیلیون عدد انواع کیت کلاچ قرار دارند.
«مجتمع ذوب ریختهگری و ماشینکاری پایاذوب کاوه» در اصفهان با ظرفیت 20 هزار تن در سال انواع قطعات ریختهگری چدنی، بوش سیلندر و دیگر قطعات خودرو را تولید میکند. کارخانه «سازهپویش» با دو سایت درشهر صنعتی اشتهارد و یک سایت تولیدی در جاده مخصوص کرج تولیدکننده انواع قطعات الکترونیکی و مکاترونیکی خودرو است.

کارخانه «سازه سیم پویش» با دو سایت تولیدی یکی در اشتهارد و دیگری در منطقه صنعتی یوزبند کلیبر واقع در استان آذربایجان شرقی تولیدکننده انواع دستهسیم و کابل خودرو است. کارخانه «تاراذوب» در اشتهارد با ظرفیت ریختهگری چهارهزار تن انواع قطعات دایکست آلومینیوم را تولید میکند. کارخانه «استام صنعت» درشهر صنعتی بهارستان کمالشهر کرج با ظرفیت تولید 1.3میلیون عدد انواع استارت، 1.9 میلیون عدد انواع دینام، تولید دومیلیون عدد انواع کویلجرقه که بهتازگی ماشینآلات خطوط تولیدی آن نصب و راهاندازی شده، از دیگر کارخانههای گروه عظام است. کارخانه «پویان صنعت نهاد» تولیدکننده انواع بلبرینگ نیز در شهر صنعتی شمسآباد تهران فعالیت دارد.

وضعیت صادرات گروه عظام به چه صورت است؟
تولیدات ما بهکشورهایی از قبیل روسیه، ترکیه، عراق، سوریه و ایتالیا صادر شده است. بهعنوان مثال هماکنون درتولید خودروهای شرکت خودروسازی گازگروپ روسیه از کمکفنرهای تولیدی گروه عظام استفاده میشود.

در قطعاتی که نام بردید تا چه میزان نیاز ایرانخودرو و سایپا را پاسخگو هستید؟
دربسیاری از قطعات تولیدی تا 100درصد نیاز شرکتهای خودروسازان و دربرخی دیگر بسته بهسهم سایر شرکتهای تامینکننده بیش از 50 تا 90 درصد توسط کارخانههای گروه عظام تامین میشود. سهم عمده تولیدات ما برای تامین نیاز خودروسازان اختصاص داشته و مابقی برای تامین نیاز بازار قطعات یدکی خدمات پس از فروش است.